Keuze voor opvolging binnen familiebedrijf

De keuze voor een bepaald type overdracht hangt van een aantal factoren af. Veel ondernemers willen hun bedrijf graag aan hun zoon of dochter overdragen. Het belang van de volgende generatie staat voor hen voorop. Een overdracht buiten de familie komt vaak in beeld, wanneer er binnen de familie geen geschikte opvolger beschikbaar is. Veel voorkomende overdrachtsopties zijn in dat geval
een overname of een MBO /MBI . Hier speelt een belangenafweging tussen respectievelijk cashen en continuïteit voor de stakeholders van het bedrijf. Bij een overname spelen de financiële argumenten immers vaak een grote rol. Overdragers kiezen voor een MBO of MBI omdat zij grote waarde hechten aan het belang van bijvoorbeeld de manager(s) of de medewerkers.

Hoe zit het met de crisis?
De economische recessie heeft ook haar weerslag op de overdrachtsplannen van ondernemers. Eén op de vier respondenten die binnen drie jaar willen overdragen, geeft aan dat de recessie zorgt voor vertraging van de overdracht. Ondernemers stellen hun overdracht vooral uit omdat zij prioriteit willen geven aan de dagelijkse bedrijfsvoering en het behouden van klanten.
Wanneer een overdrachtsproces wel doorgang vindt, kan de crisis zorgen voor een moeizame financiering. De financiering vormt onder normale omstandigheden al een belangrijk knelpunt, zeker bij overdrachten buiten de familie. Dit probleem wordt alleen maar groter wanneer externe financiers door de recessie terughoudend zijn. Een oplossing hiervoor is dat de overdrager zelf financieel blijft participeren in het bedrijf. In dit onderzoek blijkt slechts 40% hiertoe bereid te zijn. Naast een versoepelde financiering kan het de betrokkenheid van de overdrager en gedeelde
kennis tussen beide partijen stimuleren. Men moet er hierbij op letten dat de opvolger het bedrijf naar zijn visie kan blijven leiden.

r wordt onderscheid gemaakt tussen een overdracht van eigendom binnen en buiten de familie. Bij overdrachten buiten de familie onderscheiden we een overname, fusie, Management Buy Out (MBO, overdracht aan één of meerdere werknemers) en een Management Buy In (MBI, overdracht aan een extern managementteam).

De crisis en de marktwaarde van mijn bedrijf Een goed beeld van de marktwaarde is bij een overdracht onmisbaar. Een verkeerd beeld kan immers leiden tot een onjuiste overdrachtskeuze en tot een moeizaam onderhandelingsproces met de
kopende partij. Uit het onderzoek blijkt echter dat maar weinig ondernemers daadwerkelijk precies weten wat hun bedrijf waard is. Met name de overdragers die een overdracht buiten de familie wensen, laten hier een flinke steek vallen: slechts één op de vier zegt een goed beeld te hebben van de marktwaarde. Deze groep ondernemers denkt daarnaast dat de waarde van hun bedrijf ondanks
de recessie ongeveer gelijk is gebleven. De ondernemers baseren dit beeld relatief vaak op eigen schattingen of puur op gevoel. Familieoverdragers daarentegen denken vaker dat de waarde van hun onderneming is gedaald en baseren hun beeld vaker op een waarderingsrapport. Zeker gedurende onrustige economische tijden is het maken van een secure schatting lastig en verdient een waarderingsrapport
aanbeveling.

Is een familieoverdracht de enige optie?
Overdragers die een familieoverdracht wensen, hebben vaak een groot vertrouwen in hun zoon of dochter. Ze zijn geneigd zich dusdanig op een familieopvolging te richten, dat andere overdrachtsopties uit beeld verdwijnen. Zo geeft de helft van de familieoverdragers aan niet open te staan voor een buitenfamiliale overdracht. Met name de mogelijkheid tot een MBO of MBI wordt vaak over het hoofd gezien. Een familieoverdracht blijkt echter lang niet altijd mogelijk te zijn. Veel overdragers
denken jarenlang aan een familieoverdracht, maar verkopen hun eigendom uiteindelijk toch buiten de familie. Daarom is het voor overdragers belangrijk altijd onderzoek te doen naar alternatieve opvolgers en overdrachtsvormen.

Succesfactoren

Bij overdrachten buiten de familie is het belangrijk dat beide partijen zo gelijkwaardig mogelijke informatie hebben over het bedrijf. Gelijke informatie is onder meer belangrijk voor eerlijke en soepele onderhandelingen over de prijs van het bedrijf. Met name bij een overname en een MBI is het belangrijk
dat het verschil in kennis tussen koper en verkoper zo veel mogelijk wordt verkleind. Tussenkomst van een onafhankelijke partij en het laten opstellen van een waarderingsrapport kan hierbij helpen. Bij een MBO speelt dit probleem minder, omdat de opvolger afkomstig is uit het bedrijf zelf. Om de financieringskwestie te tackelen, kan de overdrager de helpende hand bieden door financieel te
blijven participeren. Goede relaties en vertrouwen tussen overdrager en opvolger kunnen zowel overdracht van kennis, overeenstemming over de prijs als een goede financiering in de hand werken.Bron Centrum van Familiebedrijf.